تازه‌ عروسان تنها خریداران لوازم خانگی نو

گرچه وزارت صنعت پارسال واردات لوازم خانگی خارجی را ممنوع کرد، اما ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود و کارخانه‌های ‏داخلی هم اعلام کردند که تأمین قطعات لوازم خانگی برایشان دشوار شده است.  با این حال وزارت صنعت اعلام کرد که قرار شده ‏است کره‌ای‌ها همچنان قطعات لوازم خانگی به ایران بفروشند، اما گویا رایزنی با کره‌ای‌ها نتیجه نداده و بار دیگر این وزارتخانه ‏اعلام کرد که با چند برند بزرگ چینی صحبت کرده‌اند که به بازار ایران بیایند و البته رضا رحمانی، وزیر صنعت گفته بود تلاش  ‏می‌کنیم بیشتر لوازم خانگی مورد نیازمان را خودمان تولید کنیم. ‏

 

با این حال تولید لوازم خانگی صددرصد ایرانی هنوز محقق نشده  است و بسیاری از تولیدکنندگان معطل قطعات خارجی مانده‌اند.  همین ‏موضوع موجب شده که مردم برای خرید لوازم خانگی از نمایندگی‌ها، کارت ملی بدهند و ثبت نام کنند تا در صورت تأمین ‏وسیله مورد نیازشان با آنها تماس گرفته شود. ‏

کنترل بازار لوازم خانگی در دستان  ٦٠٠ تولید کننده

چیزی حدود ٦٠٠ کارخانه ایرانی که حداقل ٣٠ تای آنها برندهای بزرگی هستند، لوازم خانگی می‌سازند. این آماری است که ‏انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی اعلام کرده، اما این کارخانه‌ها تنها ٢٥‌درصد بازار ایران را در اختیار داشتند و سهم عمده ‏در دست تولیدکنندگان خارجی بود. ‏

جالب است که بدانید در بازار یخچال و فریزر سهم برندهای خارجی در بازار کشور ٦٠ درصد و سهم ایرانی‌ها ٤٠‌درصد است. این ‏میزان در گروه شوینده‌ها به ترتیب ٥٥‌درصد خارجی و ٤٥‌درصد داخلی است، اما بدترین وضع در گروه صوتی و تصویری ‏است، به‌طوری که سهم برندهای خارجی ٩٥‌درصد و ایرانی‌ها ٥درصد است‎.‎ البته بسیاری از لوازم خانگی‌های تولید ایران از نظر قطعات وابسته به خارج از کشور  است و بیشتر مونتاژ آنها در ایران  انجام می‌‏شود.  ‏

مردم عطش خرید تلویزیون ندارند

کمبود قطعات باعث شده که آمار تولید لوازم خانگی در ایران کاهشی باشد. آمارهای اعلامی از طرف وزارت صنعت نشان ‏می‌دهد که پارسال ۷۶۹‌هزار و ۲۰۰ دستگاه تلویزیون در کشور تولید شد که در مقایسه با تولید یک‌میلیون و ۱۱۷‌هزار و ۲۰۰ ‏دستگاه در‌سال ۹۶ کاهش ۳۱.۱‌درصدی داشته است‎.‏ با این وجود ابراهیم درستی، رئیس اتحادیه دستگاه‌های صوتی و تصویری به «شهروند» می‌گوید که مشکلی در بازار وجود ‏ندارد. زیرا مصرف‌کنندگان ایرانی دیگر عطش تعویض تلویزیون ندارند. ‏ او توضیح می‌دهد: «در سال‌های ٩٠ تا ٩٥ تعویض تلویزیون حسابی مرسوم شده بود و شاهد بودیم که خانواده‌ها خیلی راحت زیر ‏بار تغییر مدل‌های  این محصول می‌رفتند.  الی سی دی را به ال‌ای دی تبدیل می‌کردند،  بر اینچ‌های تلویزیون می‌افزودند  و ‏دستگاه‌های  بزرگتری می‌خریدند. شرایط طوری بود که بیشتر خانواده‌ها در خانه‌های خود ٢ یا ٣ تلویزیون داشتند.  اما حالا ‏دیگر این یک رفتار مرسوم در بین خانواده نیست و همین مسأله موجب شده که تقاضا در بازار کمتر شود.  ‏»

لباسشویی رکورددار کاهش تولید ‏

کاهش تولید لوازم خانگی تنها به تلویزیون محدود نمی‌شود و به گفته وزارت صنعت، در ۱۲ ماهه پارسال ۹۶۱‌هزار و ۶۰۰ ‏دستگاه انواع یخچال و فریزر در کشور تولید شد که افت ۱۲.۷‌درصدی در مقایسه با‌سال ۹۶ را نشان می‌دهد‎.‎‏ بیشترین کاهش ‏تولید مربوط به لباسشویی است. همچنین طبق این آمار، تولید ماشین لباسشویی در‌سال گذشته نسبت به تولید این محصول در‌سال ‏‏۱۳۹۶ حدود ۳۹.۴‌درصد کاهش داشته است. در‌سال ۱۳۹۶ حدود ۸۹۰‌هزار و ۳۰۰ دستگاه ماشین لباسشویی تولید شده که این ‏عدد در‌سال گذشته به ۵۳۹‌هزار و ۱۰۰ دستگاه رسید‎.‎‏ در این میان تولید کولر آبی در‌سال گذشته نسبت به‌سال ۱۳۹۶ کمترین ‏کاهش را داشته است؛ به‌طوری که تولید این محصول از ۷۸۱‌هزار و ۵۰۰ دستگاه با ۴.۸‌درصد کاهش به ۷۴۴‌هزار و ۴۰۰ ‏دستگاه در‌سال ۱۳۹۷ رسیده است.‏

لوازم خانگی کاملا ایرانی کدامند؟

فروشندگان لوازم خانگی می‌گویند در این‌که ممنوعیت واردات بازار تمام محصولات لوازم خانگی را با مشکل مواجه کرده شکی ‏نیست، اما برخی از محصولات همچون ماشین ظرفشویی به دلیل حجم بالای وابستگی شرایط به مراتب بدتری را نسبت به سایر ‏اقلام دارند. ‏

میری، نایب‌رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی  با اشاره به این‌که تولید ماشین‌های ظرفشویی در داخل یک دهم نیاز بازار هم ‏نیست، گفت: «به همین دلیل بعد از ممنوعیت واردات، قیمت ماشین‌های ظرفشویی ٥ برابر شد.‏»

طی نامه‌ای به وزارت صنعت اعلام کرده‌ایم که ظرفشویی را از ممنوعیت واردات معاف کرده و با توجه به شرایط ‏بحرانی منابع آب کشور
اجازه واردات این کالای خانگی را بدهند. ‏

اما برعکس ماشین‌های ظرفشویی محصولاتی همچون اجاق گاز، کولر آبی و بخاری شرایط خوبی دارند. به گفته نایب‌رئیس اتحادیه ‏لوازم خانگی نه‌تنها  میزان تولید این محصولات به اندازه نیاز کشور بوده، بلکه  کیفیت آن هم قابل رقابت با محصولات خارجی ‏است و همه ساله صادرات قابل توجهی به کشورهای همسایه و حتی اروپایی داریم. ‏

مردم چقدر لوازم خانگی می‌خرند؟

در این میان جهش قیمت لوازم خانگی هم موجب کاهش خرید مردم شده است. بنا به اطلاعات منتشر شده از انجمن تولیدکنندگان  ‏لوازم خانگی بازار لوازم خانگی ایران قبل از تحریم گردش مالی به بزرگی ٣٠‌هزار‌میلیارد تومان داشت. اگر جمعیت ایران را ‏‏٨٠‌میلیون نفر در نظر بگیریم درواقع هر ایرانی سالانه و به صورت میانگین چیزی حدود ٣٧٥‌هزار تومان برای خرید لوازم ‏خانگی هزینه می‌کرد. ‏

طبق آمار اعلامی از طرف اتحادیه لوازم خانگی، معمولا سالانه بین یک تا یک‌میلیون و ٢٠٠‌هزار دستگاه از هر یک از اقلام ‏یخچال و لباسشویی  در بازار فروخته می‌شود. البته تعداد خریداران اجاق گاز کمی بیشتر بوده و به ١,٥‌میلیون در‌سال هم می‌‏رسد.  بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که میزان فروش کولر آبی چیزی حدود ٦٠٠ تا ٧٠٠‌هزار دستگاه و ماشین ظرفشویی ‏هم حدود ٥٠٠‌هزار دستگاه است.

حالا اما، فروشندگان می‌گویند که فروش لوازم خانگی چیزی حدود ٧٠‌درصد کاهش داشته است.  میری دراین‌باره می‌گوید:‏«پیش از گرانی‌ها و چند برابر شدن قیمت‌ها، فروش واحدهای صنفی حتی به ١٠ قلم در روز هم می‌رسید، اما حالا در بهترین ‏شرایط مغازه‌دارها یک یا دو قلم جنس می‌فروشند.» ‏

این فعال صنفی با بیان این‌که این روزها دیگر کسی به فکر تعویض و نو کردن لوازم خانگی خراب و فرسوده خود نمی‌افتد، ‏می‌گوید:  «جز افرادی که برای خرید جهیزیه به بازار مراجعه می‌کنند، کسی سراغ لوازم خانگی نمی‌رود و بیشتر مردم ترجیح ‏می‌دهند با همان کالاهای قدیمی خود کج‌دار و مریز سر کنند و اگر هم مشکلی داشته باشد، آن را تعمیر می‌کنند.» ‏

خرید لوازم خانگی با کد ملی

با وجود ریزش شدید خریداران لوازم خانگی، مردم برای تأمین وسایل مورد نیازشان با مشکلات بیشتری هم روبه‌رو هستند. ‏ آن‌گونه که نایب‌رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی به «شهروند»  توضیح می‌دهد: «عرضه محصولات ال‌جی و سامسونگ این ‏روزها تنها به نمایندگی‌های اصلی این برندها محدود شده است. البته خرید از نمایندگی‌ها هم به این راحتی‌ها نیست و گاهی ‏اوقات ناچار به پیش خرید یا پیش ثبت‌نام می‌شوید تا در صورت ممکن با شما تماس گرفته شود و کالای خود را تحویل بگیرید.‏»

به گفته رضا میری، اختلاف قیمت بین نمایندگی و بازار محصولات ال‌جی وسامسونگ موجب شده که دلال‌ها برای خرید ‏محصولات این برندها سرو دست بشکانند تا بتوانند جنسی را که از نمایندگی به قیمت مصوب خریداری می‌کنند، در بازار آزاد ‏‏٢٠ تا ٣٠‌درصد بالاتر بفروشند. ‏

او توضیح داد: «نمایندگی‌های ال‌جی و سامسونگ کد ملی و مشخصات خریدار را ثبت می‌کنند و این اطلاعات به اشتراک با سایر نمایندگی‌ها گذاشته می‌شود. همین مسأله موجب شده که نمایندگی‌ها بارها با افرادی مواجه شوند که طی یک روز، یک بار در نمایندگی ‏شمال تهران و یک بار در نمایندگی مرکزی برای خرید یک دستگاه لباسشویی مراجعه کنند. البته گاهی هم شاهد بودیم که نمایندگی‏ها از عرضه محصول به خریدارهای واقعی بازار خودداری کرده و کالا را کمی گران‌تر از قیمت مصوب در اختیار دلال‌ها قرار ‏می‌دهند و البته وقتی عرضه برندی محدود باشد، صاحبان کالا خیلی راحت می‌توانند به هر قیمتی محصول خود را عرضه کنند.» ‏